احمد قدیری

ترامپ پایبندی ایران را به برجام تأیید نکرد، اما رأسا نیز از آن خارج نشد و اصطلاحا توپ را در زمین کنگره انداخت. اگرچه در منطق آقای روحانی، همین عدم خروج می تواند «تعظیم و تسلیم آمریکا در برابر ایران» تعبیر شود، اما حقیقت چیز دیگری است:

۱. در شرایطی که دولت های اوباما و ترامپ از یک سو و مجالس سنا و نمایندگان از سویی دیگر، بارها روح و متن برجام را نقض، و شرایط را برای پایان دادن به تعهدات یکجانبه فراهم کرده اند، اما ترامپ به وضوح وضعیتی ایجاد کرده که بانیان و حامیان توافق وین، تنفس جسد نیمه جان برجام را آرزو و حفظ آن را تمنا کنند.

۲. نتیجه حفظ برجام به هر قیمت که ترجمان عبارت شاذ «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» می باشد، طبیعتا یکی از دو نامطلوب مذاکره مجدد تحت عنوان برجام موشکی و منطقه ای و یا امتیازدهی بی حد و اروپا و مشخصا فرانسه را رقم خواهد زد.

۳. ممکن است یک توافق از منظر ساختار حقوقی قوی باشد اما اتکا به آن از منظر سیاسی غلط، مانند توافق مرزی الجزایر میان ایران و عراق که با اراده صدام باطل اعلام و منجر به جنگ هشت ساله گشت. همچنین ممکن است یک توافق از منظر حقوقی ضعیف و فاقد توازن یا ضمانت اجرا باشد، مانند برجام در طول دوره اوباما که از نقاط ابهام و ایهام این توافق نهایت استفاده و سوء استفاده را نمود ولی در ظاهر به چارچوب آن پایبند بود.

۴. امشب اما با اعلام ترامپ مبنی بر خروج از برجام در صورت عدم تغییر بندهایی از آن، ثابت شد فارغ از ایرادات حقوقی در متن، این اشکال اساسی و سیاسی در فرامتن نیز وجود داشته که در اتکا به توافق با کدخدا، صنعت و توان هسته ای را به شکلی تزئینی و ویترینی درآوردیم و اکنون پس از هزینه های مالی و اعتباری بسیار، نهایتا می بایست آب رفته را به جوی بازگردانیم، فارغ از لطمات و خساراتی که جبران نخواهد شد.